Propozycja lekcji dla klas 4-8:
Trzy sita
„Któregoś dnia zjawił się u filozofa Sokratesa jakiś
człowiek i chciał się z nim podzielić pewną wiadomością.
– Posłuchaj Sokratesie, koniecznie muszę ci
powiedzieć, jak się zachował Twój przyjaciel.
– Od razu Ci przerwę – powiedział mu Sokrates – i
zapytam, czy pomyślałeś o tym, żeby przesiać to, co masz mi do powiedzenia,
przez trzy sita? A ponieważ rozmówca spojrzał na niego nic nierozumiejącym
wzrokiem, Sokrates tak to objaśnił:
– Otóż, zanim zaczniemy mówić, zawsze powinniśmy
przesiać to, co chcemy powiedzieć, przez trzy sita. Przypatrzmy się temu!
Pierwsze sito to sito prawdy. Czy sprawdziłeś, że to,
co masz mi do powiedzenia, jest doskonale zgodne z prawdą?
– Nie, słyszałem, jak o tym mówiono, i…
– No cóż, sądzę jednak, że przynajmniej przesiałeś to
przez drugie sito, którym jest sito dobra. Czy to, co tak bardzo chcesz mi
powiedzieć, jest przynajmniej jakąś dobrą rzeczą?
Rozmówca Sokratesa zawahał się, a potem odpowiedział:
– Nie, niestety, to nie jest nic dobrego, wręcz
przeciwnie…
– Hm! – westchnął filozof. – Pomimo to przypatrzmy
się trzeciemu situ. Czy to, co pragniesz mi powiedzieć, jest przynajmniej
pożyteczne?
– Pożyteczne? Raczej nie…
– W takim razie nie mówmy o tym wcale! – powiedział
Sokrates. – Jeśli to, co pragniesz wyjawić, nie jest ani prawdziwe, ani dobre,
ani pożyteczne, wolę nic o tym nie wiedzieć, A i tobie radzę, żebyś o tym
zapomniał…”[1]
Pytania do tekstu:
1. Wymień nazwy sit, które wymienia Sokrates.
2. Dlaczego pewien człowiek chciał się podzielić z Sokratesem
plotką o jego przyjacielu?
3. Czy spotkałaś/spotkałeś się z obgadywaniem kogoś? W jakich
sytuacjach? – Proszę opisz te sytuacje (max. 2-3 przykłady ze swojego życia lub
z literatury bądź gier).
4. Jak myślisz, dlaczego ludzie rozsiewają plotki o innych
ludziach? Co dzięki temu osiągają?
5. Czy obgadywanie innych ludzi jest dobre czy złe? Odpowiedź
uzasadnij.
6. Czy będziesz stosował się do kryteriów zalecanych przez
Sokratesa?
7. Czy obgadywanie jest czynnością silniejszą od woli
człowieka (wcale nie musi tego robić)? Odpowiedź uzasadnij.
